در این مقاله «فلسفه نذری دادن در محرم» «اهداف و فلسفه نذری دادن در محرم» «تاریخچه و فلسفه نذری امام حسین (ع) در ایران» و «جنبه های مثبت نذری دادن» را مطالعه خواهید کرد.فلسفه نذر، ملزم شدن به انجام یا ترک عملی به شکل خاص، بخاطر خداست که با صیغه خاصی بسته می شود و انجام آنچه که نذر شده واجب و تخلف از آن گناه است و کفاره دارد.
علاقه مندان به اهل بیت و امام حسین (ع) گاهی انجام برخی از امور را نذر می کردند تا ملزم شوند آن را ادا کنند، از قبیل: نذر زیارت امام حسین(ع) ، عزاداری برای آن حضرت، اطعام و ….که اینگونه نذرها بطور طبیعی تامین کننده بخشی از هزینه های احیای عاشورا و ترویج خط اهل بیت (ع) است و به کمک های مالی یا انجام خدمات مربوط به سیدالشهدا (ع) جنبه معنوی و قداست می بخشد و افراد با افتخار به چنین کارهایی اقدام می کنند.
فلسفه نذر کردن تنها مخصوص دین اسلام نیست و تاریخ اثبات می کند که در ادیان دیگر هم این سنت وجود داشته است. در نذری دادن، توجه و احترام به شخصیت های مهم و محوری در آن ادیان نیز مطرح است.
نذری دادن در بین مسلمانان در ایام متفاوتی از سال وجود دارد که ماه محرم از مهم ترین این ایام است و نذری های فراوانی در آن داده می شود. فرهنگ نذری امام حسین (ع) سنتی قدیمی و پسندیده در بین مسلمانان جهان و به خصوص ایرانیان است و در شب و روز تاسوعا و عاشورا به اوج خود می رسد.
نذرها انواع متفاوتی دارند، ولی بیشتر این نذری ها به صورت پخت غذا و پخش کردن آن بین مردم و عزاداران حسینی است. معروف ترین غذای نذری در ماه محرم قیمه است که علاوه بر ماه محرم به عنوان غذای اصلی نذری ایرانی ها هم شناخته می شود. طبیعتا در کنار سالم بودن مواد غذایی و پخت صحیح و بهداشتی غذاها، استریل و استاندارد بودن ظروفی که غذاها از طریق آنها توزیع می شوند نیز بسیار مهم و ضروری است.
ظروف یکبار مصرفی که برای پخش غذا استفاده می شوند، باید دارای پلیمر استاندارد بوده و علامت اختصاری درج شده روی آن نیز باید متناسب با شرایط خوراکی قرار گرفته شده در آن باشد. برای مثال، برخی از علائم اختصاری درج شده روی ظروف عبارتند از:
- PP : در مواقع ضروری برای مایعات و غذاهای گرم
- PS : دارای محدودیت حرارتی بالای ۶۵ درجه
- HDPE : دارای تحمل دمایی بالا
- PET : دارای محدودیت دمایی و عدم قرار گیری مستقیم در نور خورشید. مثل ظروف آب
و داشتن پروانه ساخت وزارت بهداشت نیز بسیار مهم است.
ظروف یکبار مصرف هانی فوم، دارای همه این ویژگی ها و شرایط استاندارد بوده و استفاده از چنین ظروفی طبیعتا اطمینان و دلچسب بودن غذای نذری را دوچندان می کند.
اهداف و فلسفه نذری دادن در محرم
نذری دادن معمولا با هدف ها و انگیزه های متفاوتی انجام می شود. مانند: برآورده شدن حاجات، پایبندی به انجام دستورات و تلاش برای بندگی و قرب به خدا. بعضی افراد هم نذر را با هدف حل مشکلات و رهایی از آنها و همچنین دستیابی به مقصودی خاص انجام می دهند. نذر به عنوان وسیله تقرب و جلب محبت الهی، مورد تایید شریعت اسلامی و آموزه‌های قرآنی نیز قرار گرفته است. زیبایی محرم و نذری‌های آن، زمانی قشنگ تر می‌شود که از تجملات و اسراف جلوگیری شود و این نذرها شامل همه قشرهای مردم، ثروتمند و فقیر شود تا همه، در این ایام همدل و نزدیک به هم باشند.
تاریخچه و فلسفه نذری امام حسین (ع) در ایران
در ایران نیز، خان‌ها و کسانی که وضع مالی بهتری داشتند به مناسبت‌های ملی و مذهبی به ویژه در محرم، وعده های غذایی مختلفی را در اختیار قشر ضعیف جامعه قرار می‌دادند و این رسم تا کنون نیز در میان ایرانی ها البته با اندکی تغییر باقی مانده است.
به طور رسمی فلسفه نذری دادن در ایران از دوران صفویه و همزمان با جدی گرفتن ماه محرم توسط شاه عباس و برگزاری مراسم مرثیه خوانی و تعزیه خوانی توسط حکومت آغاز شد.
در ایران، نذری در دوران قاجار به خصوص برای سلامتی بسیار رواج داشته است. در دوره قاجار وضعیت بهداشت بسیار بد بود و وبا در تهران شیوع داشت، به همین دلیل در هر محله ای صدای روضه شنیده می‌شد و در هر کوچه‌ای دیگ آش نذری حضرت زین العابدین(ع) گذاشته بودند، اما در ایام تاسوعا و عاشورای امام حسین (ع) نذر نان و ماست برای حضرت ابوالفضل(ع) و پلو و گوشت در عاشورای محرم مرسوم بوده است.
نذر نان و ماست مختص روز تاسوعا و شهادت حضرت عباس(ع) بود. مقدار و چگونگی و اهدای این نذر یک مَن نان و یک مَن ماست بود که به عدد هر سال که بر سن صاحب نذر اضافه می‌شد، ۱ واحد هم بر میزان نذری سال قبل افزوده می‌شد.
نذری چلو گوشت امام حسین در ظهر عاشورای محرم توزیع می‌شد. این نذر به علت کافی نبودن برنج در آن زمان، به گروهی خاص و ثروتمندان اختصاص داشت که توانایی خرید این محصول را داشتند. مردم برای ادای نذری امام حسین (ع) صبح زود، پلو را بار می‌گذاشتند و گوشت را می‌پختند، در نهایت ادویه را نیز به غذا اضافه می‌کردند و نذری امام حسین در بین مردم توزیع می‌شد.
تقسیم غذا به این شکل بود که گروهی از مردم ظرف‌هایشان را از قبل می‌فرستادند و بعد از آماده شدن غذا، صاحب خانه ظرف‌ها را پر می‌کرد و نزد صاحبانش می‌فرستاد. برای قوم و خویش ها نیز غذاهایی جداگانه فرستاده می‌شد، اما فقرا و نیازمندان در هنگام توزیع غذا در اولویت بودند که معمولا جلوی منزل صاحب نذر جمع می‌شدند.
برای عمل کردن به نذری امام حسین (ع) دو دیدگاه متفاوت وجود دارد، بعضی‌ها معتقدند از همان ابتدای نیت می‌توان نذری امام حسین را انجام داد ولی رویه مرسوم و معمول این است که پس از برآورده شدن حاجت، نذر را انجام دهیم.
جنبه های مثبت نذری دادن
نذری امام حسین (ع) و نذری دادن یادآوری برای ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی جامعه مانند برابری، مشارکت، اتحاد، نظم، تعادل و همدلی است و مشارکت مردان و زنان برای نذری دادن و کمک حال بودن یکدیگر هنگام پخت نذری، نشانه همراهی آنان در تمامی شرایط و زمان‌هاست. مراسم نذری دادن سرشار از ارزش‌های انسانی و اسلامی است و در کنار همکاری و رفاقت مردم، نشان دهنده فرهنگ، آداب و رسوم و عقاید و سنت‌های ماست و همچنین نشانه‌هایی از احساسات و یکدلی مردم و شریک بودنشان در عزای امام حسین(ع) است.
نذری امام حسین (ع) یک بهانه عالی برای با هم بودن است. از دیگر فایده های نذری امام حسین (ع) جمع شدن تمامی اعضای فامیل به بهانه کمک کردن برای آماده سازی نذری است که این هم از دیگر زیبایی‌های این سنت الهی است. ادای نذر موجب اجتماعی شدن و درونی کردن ارزش‌ها و اعتقادات دینی، تقویت باورهای جمعی و نزدیکی بیشتر به خدای بخشنده و ادای احترام به شخصیت اهل بیت پیامبر(ص) است.
از اینکه تا پایان، مقاله فلسفه نذری دادن در محرم را مطالعه کردید، سپاس گزاریم. امیدواریم مطالب این مقاله برای شما مفید بوده باشد.
بدون دیدگاه